نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟

انواع شاخص های بورس و تحلیل آن ها

امروز در این مطلب از پارسیان بورس قصد داریم انواع شاخص های بورس و تحلیل آن ها را بررسی کنیم. برای انجام سرمایه‌گذاری موفق در بازار بورس نیازمند اطلاعات متعدد و مختلفی هستیم تا بتوانیم با بررسی و تحلیل آن داده‌ها به یک نتیجه‌گیری معقول و منطقی دست پیدا کنیم. یکی از داده‌های مهم موجود در بازار که هر روزه در اثر معاملات بازار تغییر می‌کند شاخص بورس نام دارد که به مرور زمان و در نتیجه نیازهای موجود انواع مختلفی از آن تعریف شده است و در نتیجه هر کدام کارایی خاص خود را دارد. نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی نشان می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.

شاخص کل

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

شیوه محاسبه شاخص:

روش محاسبۀ شاخص فارغ از ظرایف و دقایقش، ماهیتی ساده و روشن دارد و از تقسیم ارزش جاري بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاري بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد بدست می‌آید.

در ادامه این مطلب از مجموعه آموزش بورس، قصد داریم انواع شاخص بورس را معرفی کرده و آن‌ها را تحلیل کنیم.

انواع شاخص‌های بورس و تحلیل آن‌ها

ارزش جاري هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن بدست می‌آید و ارزش جاري بازار نیز از جمع ارزش جاري شرکت‌هاي پذیرفته شده حاصل می‌شود. بدیهی است در مورد شاخص قیمت صنایع، ارزش جاري هر صنعت در نظر گرفته خواهد شد. بنابراین با افزایش و کاهش ارزش جاري بازار سهام میزان شاخص نیز صعود یا نزول می کند. البته براي عدم تأثیر شاخص از تغییرات تعداد سهام منتشر شده شرکت ها در فرآیند افزایش سرمایه تعدیلاتی صورت می گیرد.

جزئیات خبر

در بازار بورس ایران شاخص های مختلفی وجود دارد که دو مورد از مورد توجه ترین شاخص ها، شاخص کل و شاخص هم وزن می باشد. در مقالات قبلی درباره شاخص کل و اهمیت آن توضیح دادیم و حال در این مطلب قصد داریم به بررسی شاخص هم وزن در بورس، اهمیت آن و تفاوت های شاخص کل و شاخص هم وزن بپردازیم و نحوه محاسبه شاخص هم وزن را بیان کنیم.

شاخص هم وزن به زبان ساده

شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس می باشد که در این شاخص تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس بطور برابر در محاسبه شاخص سهیم هستند یعنی تمامی شرکت های حاضر در بازار بورس به یک میزان در صعود و نزول این شاخص تاثیرگذار هستند.

به دلیل تاثیرگذاری شرکت های بزرگ در شاخص کل باید روی شاخص هم وزن نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ بیشتر تمرکز کرد زیرا در اکثر مواقع بازیگر سهم یا حقوقی های بزرگ به راحتی با عرضه و تقاضا میتوانند روند بازار را تحت تاثیر قرار دهند و از این راه جوهای روانی سنگینی ایجاد کند.

بازار این روزها نیز به خوبی نشان دهنده این موضوع می باشد و متاسفانه با ایجاد جو روانی و گاها مثبت کردن یک سری سهام شاخص ساز نوید بازگشت بازار را می دهند اما واقعیت این است که باید کلیت بازار رو به بهبود شود؛ بنابراین بازگشت شاخص هم وزن بیشتر میتواند به بهبود جو بازار کمک کند.

ویژگی های شاخص هم‌وزن

از جمله مهم ترین ویژگی های شاخص هم‌وزن میتوان به موارد نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ زیر اشاره کرد:

• شاخص هم‌وزن در بورس بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت‌ها است نه بر اساس سرمایه بیشتر.
• شاخص هم وزن برخلاف شاخص کل بورس میزان مثبت و منفی بورس را نمایش میدهد.
• در محاسبه شاخص هم‌وزن به همه شرکت‌ها وزن برابری میدهند در نتیجه اگر شاخص هم‌وزن مثبت شود یعنی اینکه تعداد بیشتری از شرکت‌ها در بورس مثبت می باشند.
• در شاخص هم وزن از هر صنعت به نسبت تعداد شرکت‌های آن صنعت تأثیر میگیرد اما شاخص موزون به ارزش آن توجه میکند مثلا اگر در یک صنعت فقط یک شرکت وجود داشته باشد اما تعداد سهام منتشره آن بزرگ باشد در مقایسه با صنعتی با تعداد شرکت‌های بیشتر اما وزن پایین‌تر، تأثیر بیشتری روی شاخص خواهد گذاشت.
• همچنین به دلیل اینکه شاخص هم‌وزن نوسان کمتری دارد، دارای ریسک کمتری نسبت به شاخص‌های ارزشی است.
• شاخص‌های هم‌وزن به غیر از افزایش قدرت تحلیل و تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاران، در صندوق‌های شاخصی باعث کاهش ریسک، سادگی و شفافیت می‌شود.

تفاوت شاخص هم وزن با شاخص کل بورس

تفاوت عمده شاخص کل و شاخص هم وزن در وزن شرکت های محاسبه شده در شاخص است به این صورت که شاخص کل میان سهام های بزرگ و کوچک تمایز قائل می شود ولی شاخص هم وزن، وزن یکسان برای همه شرکت ها در نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ نظر میگیرد و نحوه محاسبه شاخص هم وزن در بورس به این صورت است که میانگین بازدهی شرکت‌ها را با ضریب یکسان محاسبه میکند و آن‌ها را در نمودار نشان می‌دهد.

برای مثال در محاسبه شاخص کل سهام ذوب آهن که ارزش بازار بیشتری دارد و شرکت بزرگتری از قشیر است تاثیری بیشتری هم نسبت به قشیر روی شاخص کل دارد. اما در محاسبه شاخص هم وزن، وزن و تاثیر هر دو شرکت باهم برابر است. مبنای شاخص هم‌وزن ۱۰۰۰۰ واحد می باشد و از اول فروردین ۱۳۹۳ معرفی شده است.

حالا اگر شاخص کل مثبت باشد ولی شاخص هم وزن بورس منفی باشد یعنی شاخص سازها یا همان شرکت های بزرگ که تاثیر زیادی روی شاخص کل دارند مثبت هستند ولی اکثر سهم ها منفی هستند.

پس اگر بخواهیم بفهمیم که بیشتر نمادها در یک روز مثبت هستند یا منفی باید ببینیم شاخص هم وزن در بورس مثبت است یا منفی. در روزهایی که شاخص کل مثبت است ولی اکثر سهام بازار منفی هستند، شاخص هم‌وزن منفی شود زیرا نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ وضعیت اکثریت سهام بازار است که در شاخص هم‌وزن منعکس می‌شود.

اگر میخواهید بدانید که شاخص هم وزن کجاست بهتر است نگاهی به سایت tsetmc.com بیاندازید و مقدار رشد و یا ریزش شاخص هم وزن را در آن جا ببینید. وقتی شاخص هم وزن مثبت باشد به این معنی است که شرکت های کوچک نیز مورد توجه قرار گرفته و با سوددهی همراه شده اند و این نشانه خوبی برای بازار سرمایه است.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل چیست؟ معمولا هرجا صحبت از صعود یا نزول بازار سهام می‌شود این رشد یا افول با کمیتی به نام شاخص کل سنجیده می‌شود؛ اما در این مقاله به این پرداخته می‌شود که واقعا شاخص کل چیست و چگونه محاسبه می‌گردد؟
شاخص‌ها اطلاعات مفیدی را در مورد چندین سهم در اختیار ما قرار می‌دهند، زمانی که بخواهیم قیمت یک سهم را مورد بررسی قرار دهیم از اطلاعاتی مانند قیمت باز شدن سهم، قیمت بسته شدن، حجم معاملات و غیره استفاده می‌نماییم اما در صورتی که بخواهیم چندین نماد را بررسی نماییم، نیاز داریم که از شاخص‌ها استفاده نماییم. شاخص‌ها طلاعات را با نویز کمتری در اختیار ما می‌گذارند و به دقیق‌تر شدن تحلیل تحلیل‌گران کمک می‌کنند.

طبقه‌بندی انواع شاخص‌ها

طبقه‌بندی انواع شاخص‌هاعبارتند از:

• شاخص کل
• شاخص بازده نقدی
• شاخص قیمت مالی
• شاخص قیمت صنعت
• شاخص قیمت 50 شرکت فعال برتر

از نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟ معروفترین شاخص‌ها می‌توان یه شاخص کل یا TEDPIX که با نام‌های شاخص بازدهی یا شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته می‌شود نام برد بعد از آن شاخص قیمت با نام TEPIX که به ترتیب نشان‌دهنده بازدهی کلی بازار سهام و سطح عمومی قیمت می‌باشند. شاخص‌های دیگری مانند شاخص کل هم‌وزن، شاخص قیمت هم‌وزن و شاخص بازار آزاد شناور نیز جزو شاخص‌های شناخته شده بازار هستند که اطالاعات مفیدی را می‌توان از آن‌ها استخراج نمود.
محاسبه شاخص کل هم‌وزن همانند شاخص کل است با این تفاوت که این شاخص در حین محاسبه شرکت‌های بزرگ و کوچک را با وزن یکسان درنظر می‌گیرد؛ شاخص کل قیمت هم‌وزن نیز مانند شاخص کل قیمت است با درنظر گرفتن وزنی یکسان برای تمام شرکت‌ها است،شاخص‌های هم‌وزن به این دلیل پدید آمدند که تأثیرگذاری شرکت‌هایی با سرمایه‌های بیشتر در شاخص کل بسیار بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند و شاخص کل نمی‌تواند میزان تأثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه کمتر را نمایش دهد؛ شاخص آزاد شناور TEFIX نیز مربوط به میزان سهامی است که در دست سهام‌داران خرد شرکت‌ها است.(به سهامدارانی که کمتر از 1 درصد سهام شرکت‌ها را دارا می‌باشند سهامداران خرد گفته می‌شود)

نحوه محاسبه شاخص کل قیمت

شاخص کل قیمت به شکل زیر محاسبه میگردد.

در سال 1369 بورس تهران اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت نمود که تنها 52 شرکت که کل شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران بوده‌اند را شامل می‌شد پس زمان مبدأ در فرمول بالا سال 1369 می‌باشد.

برای بهتر متوجه شدن مفهوم شاخص کل قیمت به مثال زیر توجه نمایید:

فرض کنید در سال 1369 سه سهم با قیمت پایانی و تعداد سهام زیر را داریم :

فرض کنید از سال 1369 تا سال 1371 بازاری گاوی را تجربه نموده‌ایم و خواهیم داشت:

طبق مثال بالا نشان داده می‌شود که شاخص قیمت در سال 1371 نسبت به سال 1369 برابر با 42.5 درصد سود را تجربه نموده است.

نتیجه

از موارد گفته شده در بالا می‌توان موارد زیر را به عنوان نتیجه در نظر گرفت: